माकड प्राण्याची संपूर्ण माहिती Monkey Animal Information In Marathi

Monkey Animal Information In Marathi माकड प्राणी हुशार व सामाजिक प्राणी आहेत. यांना वानर म्हणून सुध्दा ओळखले जाते. ते झाडांवर सहजतेने धावण्यासाठी आणि झेप घेण्यासाठी ओळखले जातात. माकड हे एक सामान्य नाव आहे. जे इन्फ्राऑर्डर सिमिफॉर्मेसच्या बहुतेक सस्तन प्राण्यांना संदर्भित आहे. ज्याला सिमियन देखील म्हणतात. पारंपारिकपणे आता यांना सिमियन म्हणून ओळखल्या जाणार्‍या गटातील सर्व प्राण्यांची माकड म्हणून गणना केली जाते. वानर आणि मानवांप्रमाणेच माकडे प्राइमेट नावाच्या सस्तन प्राण्यांच्या गटाशी संबंधित आहेत. चला तर मग माकडा विषयी सविस्तर माहिती जाणून घेऊया.

माकड प्राण्याची संपूर्ण माहिती Monkey Animal Information In Marathi

माकडं अनेक प्रकारचे आवाज काढतात. हुल्लडबाजी पासून ते किंकाळ्या पर्यत अनेकदा एकमेकांशी बोलत असलेल्या माणसांप्रमाणे पुढे मागे आवाज काढतात. माकड हा शब्द रेनार्ड द फॉक्सच्या जर्मन आवृत्तीमधून आला आहे. विविध धर्मात माकडाला विशेष महत्व प्राप्त झाले आहे. हिंदू धर्मात माकडाला बजरंग बली समजले जाते. देवाचा अवतार मानला जातो. माकड हे मानवी लोकांचे पूर्वज मानले जाते. माकडापासून मानव निर्मिती झाली असे मानले जाते.

• शेळी प्राण्याची संपूर्ण माहिती

वर्णन :

माकड ज्याला अनेक नावांनी ओळखले जाते. माकडांचा आकार हा त्याचा विविध जाती वरून ठरतो. माकडाचा आकार मार्मोसेटपासून असतो. जो 117 मिमी इतका लहान असू शकतो. 3 ते 5 फूट येवढे लांब शेपूट असते. नर मँड्रिल जवळ जवळ 1 मीटर लांब आणि वजन 36 किलो पर्यत असते.

तसेच काही जंगली माकडे झाडांवर राहतात. तर काही सवानावर राहतात. आहार विविध प्रजातींमध्ये भिन्न असतो. त्यापैकी काही माकडे फळे, पाने, बिया, काजू, फुले, अंडी आणि लहान खाणारे प्राणी आहेत. काही माकडे शाकाहारी आहेत. तर काही मासाहारी असतात.

काही विशिष्ट गटांमध्ये सामायिक केली जातात. बहुतेक नवीन जगाच्या माकडांना प्रीहेन्साइल शेपटी असते. तर जुन्या जगातील माकडांना नॉन प्रेहेन्साइल शेपटी असते किंवा अजिबात दिसणारी शेपटी नसते. जुन्या जगातील माकडांना मानवाप्रमाणे त्रिक्रोमॅटिक कलर व्हिजन असते.

काही माकडे वेग वेगळे आवाज करतात. माकडांप्रमाणेच नवीन आणि जुने दोन्ही माकडांचे डोळे समोरासमोर असले. तरी जुन्या जगाचे आणि नवीन जगाच्या माकडांचे चेहरे खूप वेगळे दिसतात. तरीही प्रत्येक गट नाक, गाल आणि रंपचे प्रकार यासारखी काही वैशिष्ट्ये सामायिक करतो.

• लांडगा प्राण्याची संपूर्ण माहिती

प्रजाती :

माकडाच्या सुमारे 200 प्रजाती किंवा प्रकार आहेत. शास्त्रज्ञांनी त्यांना दोन गटांमध्ये विभागले आहे. जुने जागतिक माकडे आणि नवीन जागतिक माकडे जुन्या जगाच्या माकडांमध्ये बबून, ड्रिल, मँड्रिल, मकाक, गेनोन्स, लंगूर आणि कोलोबस माकडांचा समावेश आहे. नवीन जगाच्या माकडांमध्ये मार्मोसेट, टॅमरिन, हाऊलर माकड, स्पायडर माकड, गिलहरी माकड, लोकरी माकड आणि कॅपुचिन्स ह्या माकडाच्या प्रजाती आढळून येतात.

माकडांच्या अनेक प्रजाती आढळून येतात. त्यापैकी काही भारतात आढळून येतात. काही माकडे वृक्ष निवास असतात. ते अर्बोरियल अशा प्रजाती आहेत. ज्या प्रामुख्याने जमिनीवर राहतात. जसे की बबून बहुतेक प्रजाती प्रामुख्याने दिवसा सक्रिय असतात. माकडांना सामान्यतः हुशार मानले जाते, विशेषतः जुने माकडे असतात.

दोन स्वतंत्र गटांना माकडे म्हणून संबोधले जाते. दक्षिण आणि मध्य अमेरिकेतील नवीन जागतिक माकडे प्लॅटीराइन प्रजातीचे आढळून येतात. आणि आफ्रिका आणि आशियातील जुने जागतिक माकडे सुपरफॅमिली सेरकोपिथेकोइडिया मधील कॅटरराईन आहेत.

वानर, जिबन्स, ऑरंगुटान्स, गोरिल्ला, चिंपांझी आणि बोनोबोस आणि मानव यांचा काही प्रजातीमध्ये समावेश होतो. हे देखील कॅटरराइन आहेत परंतु ते शास्त्रीयदृष्ट्या माकडांपेक्षा वेगळे होते. शेपूट नसलेल्या माकडांना आधुनिक वापरानुसार चुकीचे वानर म्हटले जाऊ शकते. अशा प्रकारे शेपटीविहीन बार्बरी मॅकाक ऐतिहासिकदृष्ट्या “बार्बरी एप” असे म्हटले जाते.

• गाढव प्राण्याची संपूर्ण माहिती

माकडाच्या अनेक प्रजातींचे मानवांशी विविध प्रकारचे संबंध आहेत. काही पाळीव प्राणी म्हणून ठेवले जातात. तर काही प्रयोगशाळांमध्ये किंवा अंतराळ मोहिमांमध्ये मॉडेल जीव म्हणून वापरले जातात. त्यांना माकड ड्राइव्हमध्ये मारले जाऊ शकते किंवा अपंगांसाठी सेवा प्राणी म्हणून वापरले जाऊ शकतात. काही भागात माकडाच्या काही प्रजातींना कृषी कीटक मानले जाते, आणि ते व्यावसायिक आणि निर्वाह पिकांचे मोठ्या प्रमाणात नुकसान करू शकतात.

संकटात सापडलेल्या प्रजातींच्या संवर्धनासाठी याचा महत्त्वपूर्ण परिणाम होऊ शकतो. काही घटनांमध्ये शेतकर्‍यांच्या नुकसानीची धारणा वास्तविक नुकसानापेक्षा जास्त असू शकते. पर्यटकांच्या ठिकाणी मानवी उपस्थितीची सवय झालेल्या माकडांना पर्यटकांवर हल्ला करणारे कीटक मानले जाऊ शकतात.

उपयोग :

माकड हा एक जंगली प्राणी आहे. माकडाचा उपयोग हा सर्कस तसेच मनोरंजनासाठी केला जातो. माकड हा एक हुशार प्राणी आहे. त्याला आपण जशी शिकवण देऊ त्या पद्धतीने ते वागतात. प्राणी संग्रालयात चिंपाजी, तसेच गोरिला आणि अनेक जंगली माकडे आपल्याला पाहायला मिळतात. या पासून त्यांना आर्थिक लाभ सुध्दा होतो.

काही देशात माकडे हे खाद्य म्हणून वापरले जाते. चीन देशात माकडाचे मास खाल्ले जाते. तसेच दक्षिण आशिया, आफ्रिका आणि चीनच्या काही भागांमध्ये माकडांचे मेंदू एक स्वादिष्ट पदार्थ म्हणून खाल्ले जातात. माकडांना कधीकधी आफ्रिकेच्या काही भागांमध्ये खाल्ले जाते. जेथे ते बुशमीट म्हणून विकले जाऊ शकतात. पारंपारिक इस्लामिक आहारविषयक कायद्यांमध्ये माकडांना खाण्यास मनाई आहे.

माकडाच्या अनेक प्रजातींचे मानवांशी विविध प्रकारचे संबंध आहेत. काही पाळीव प्राणी म्हणून ठेवले जातात. तर काही प्रयोगशाळांमध्ये किंवा अंतराळ मोहिमांमध्ये मॉडेल जीव म्हणून वापरले जातात. त्यांना माकड ड्राइव्हमध्ये मारले जाऊ शकते किंवा अपंगांसाठी सेवा प्राणी म्हणून वापरले जाऊ शकतात.

• हत्ती प्राण्याची संपूर्ण माहिती

धार्मिक महत्व :

माकड हे प्राण्याला खूप महत्व प्राप्त झाले आहे. खूप माकड हे जैन धर्मातील चौथ्या तीर्थकर अभिनंदन नाथाचे प्रतीक आहे. हिंदू धर्मातील प्रमुख देवता हनुमान हा मानवासारखा वानर देव आहे. जो त्याच्याबद्दल किंवा रामाबद्दल विचार करणाऱ्या व्यक्तीला धैर्य, शक्ती आणि दीर्घायुष्य देतो असे मानले जाते.

बौद्ध धर्मात माकड हा बुद्धाचा प्रारंभिक अवतार मानले जाते. परंतु तो फसवणूक आणि कुरूपता देखील दर्शवू शकतो. चिनी बौद्ध “माइंड माकड” रूपक मानवी मनाच्या अस्थिर अस्वस्थ स्थितीला सूचित करते. माकड हा देखील तीन संवेदनाहीन प्राण्यांपैकी एक आहे. जो लोभाचे प्रतीक आहे, वाघ रागाचे प्रतीक आहे. आणि हरण प्रेमिक आजाराचे प्रतीक आहे.

संझारू किंवा 3 शहाणे माकडे जपानी लोककथांमध्ये आदरणीय आहेत. ते एकत्रितपणे वाईट पाहू नका, वाईट ऐकू नका, वाईट बोलू नका या लौकिक तत्त्वाला मूर्त रूप देतात. प्राचीन पेरूचे मोचे लोक निसर्गाची पूजा करत. त्यांनी प्राण्यांवर भर दिला आणि अनेकदा त्यांच्या कलेमध्ये माकडांचे चित्रण केले. मेक्सिकोतील त्झेल्टल लोक त्यांच्या मृत पूर्वजांचे अवतार म्हणून माकडांची पूजा करतात.

• उंदीर प्राण्याची संपूर्ण माहिती

माकडाचे वैशिष्टे :

हाऊलर माकडे हे सर्वात मोठा आवाज करणारे माकडे आहेत. त्यांच्या खोल आरडा ओरडा जंगलातून जवळपास 3 किलोमीटर आणि तलावासारख्या मोकळ्या भागात 5 किलोमीटर पेक्षा जास्त ऐकू येतात. नर इतर सैन्याला त्यांचा प्रदेश घोषित करण्यासाठी आवाज करतात. वेर्व्हेट माकडांमध्ये गरुड, अजगर आणि बिबट्या यांसारखे विविध शिकारी ओळखण्यासाठी वेगवेगळे आवाज असतात.

पाटस माकडे जमिनीवर ताशी 50 किलोमीटर वेगाने धावू शकतात. ज्यामुळे ते जमिनीवर सर्वात वेगवान प्राइमेट बनतात. पाने खाणाऱ्या कोलोबस माकडांमध्ये बर्पिंग हा एक मैत्रीपूर्ण सामाजिक संकेत आहे. त्यांचे चेंबर केलेले पोट बॅक्टेरियाच्या किण्वनाने पाने पचवतात, ज्यामुळे भरपूर वायू तयार होतात.

सोनेरी माकडे त्यांचे लांब सोनेरी केस आणि नीलमणी निळे चेहरे शतकानुशतके चीनी कलेमध्ये चित्रित केले गेले होते. जरी पाश्चिमात्य शास्त्रज्ञांनी 1869 मध्ये या माकडांना स्वत: साठी पाहेपर्यत पाश्चिमात्य लोकांना ते एक दंतकथा वाटत होते.

ही माहिती तुम्हाला कशी वाटली, ते आम्हाला कमेंट करून नक्की सांगा व इतरांना शेअर करा.

हे सुद्धा अवश्य वाचा :-

• प्रतापगड किल्ल्याचा इतिहास 
• राजगड किल्ल्याचा इतिहास 
• विजयदुर्ग किल्ल्याचा इतिहास
• मालेगाव किल्ल्याचा इतिहास 

FAQ