Dev Anand Information In Marathi हिंदी चित्रपटसृष्टीत देव आनंदने याचे नाव रोमांसचे बादशहा म्हणून ओळख आहे. त्यांनी आपल्या आत्मकथेतही ‘रोमांसिंग विद लाईफ’ या शीर्षकाने सुरुवात केली आहे. आपले फिल्मी जीवन प्रेममय करणाऱ्या व इतरांना जीवनाची उमेद देणारा अभिनेता आहे. तर त्यांच्याविषयी माहिती पाहूया.
देव आनंद यांची संपूर्ण माहिती Dev Anand Information In Marathi
जन्म :
देव आनंदने यांचे पूर्ण नाव धरम देव पिसिरमल आनंद असे आहे. त्यांचा जन्म 26 सप्टेंबर 1923 रोजी ब्रिटीश भारताच्या पंजाबमधील गुरदासपूर जिल्ह्यातील शंकरगड तहसील येथे झाला. देव आनंदचे वडीलांचे नाव पिसोरीलाल आनंद आहे. हे गुरदासपूरचे सुप्रसिद्ध वकील होते. देव आनंद यांना पाच भावंडं होती त्यामधील तिसरा नंबरचे हे आहेत. त्यांना एकत्र चार भाऊ आणि एक धाकटी बहीण होते.
शिक्षण व करीयर :
लाहोरमधील शासकीय महाविद्यालयातून बी.ए. केल्यानंतर देव आनंद मुंबईकडे निघाले. देव आनंदने आपले करियर कोणत्याही फिल्म स्टुडिओ किंवा कोणत्याही चित्रपटाद्वारे केले नव्हते, तर चर्चगेट येथील लष्करी सेन्सॉरशिप कार्यालयातून केले. पहिल्या नोकरीत त्याचा पगार दरमहा 165 रुपये होता.
नंतर एका कंपनीत खाते म्हणून जॉइन केले, तिथे त्याचा पगार 85 रुपये होता. यानंतर तो त्यांचा मोठा भाऊ चेतन आनंदच्या इंडियन पीपल्स थिएटर असोसिएशनमध्ये दाखल झाला. देव आनंद अशोक कुमारवर खूप प्रभावित झाला. अशोक कुमारच्या अचूत कन्या आणि किस्मतमधील अभिनयातून देव आनंद प्रभावित झाला आणि त्याने निर्णय घेतला होता की तो अभिनेता होईल.
विवाह :
देव आनंद यांनी 1954 मध्ये कल्पना कार्तिकशी लग्न केले. कल्पना कार्तिकचे घराचे नाव मोना सिंग होते. कल्पना स्वत: एक अभिनेत्री देखील होती. टॅक्सी ड्रायव्हर या चित्रपटाच्या शूटिंगदरम्यान या दोघांनी अगदी खासगी मार्गाने लग्न केले. कल्पना ख्रिश्चन होती. त्यांना दोन मुले झाली. सुनील आनंद आणि देवीना आनंद अशी त्यांची आहे.
देव आनंदचे कुटुंब आणि मोना यांच्या कुटूंबात दोन संबंध होते. देव आनंदचे कुटुंब पंजाबमधील गुरदासपूर येथे राहत होते. तर मोनाचे वडील गुरदासपूरच्या बटाला येथे तहसीलदार म्हणून तैनात होते. दुसरे संबंध देव आनंदची मेव्हणी उमा आनंद यांच्याशी असले तरी मोना हे देवचा भाऊ चेतन आनंदच्या सासूचा चुलत भाऊ होता.
प्रसिद्ध चित्रपट :
1946 मध्ये देव आनंद यांच्या कारकीर्दीला ‘हम एक है’ या चित्रपटाने सुरवात झाली. 1949 मध्ये त्यांनी नवकेतन फिल्म कंपनी बनवली आणि 35 हून अधिक चित्रपटांची निर्मिती केली. त्यानंतर गेली अनेक दशके त्यांनी हिंदी चित्रपट सृष्टीवर आपला ठसा उमटवला. गीता बाली, वहिदा रेहमान, मधुबाला अशा अनेक नामवंत अभिनेत्रींसोबत त्यांनी अनेक चित्रपट केले.
हम दोनो, अमीर-गरीब, गाईड, पेइंग गेस्ट, बाजी, ज्वेल थीफ, सीआयडी, जॉनी मेरा नाम, वॉरंट, देस परदेस हे आणि असे त्यांचे अनेक चित्रपट गाजले. देव आनंद यांची अनेक गाणी गाजली. तू कहा ये बता, देखे रूठा ना करो, दिल का भवर करे पुकार, गाता रहे मेरा दिल, मै जिंदगी का साथ निभा था चला गया, दिन ढल जाये, छोड दो आंचल अशी अनेक गाणी प्रचंड गाजली.
जीवन :
देवानंद यांना नव्या नायिकांबरोबर रोमांस करणे, सेटवर दंगामस्ती करणे आणि वेगळ्याच धुंदीत प्रेमगीते म्हणण्याची म्हणण्याची सवय होती. गीताबाली यांच्याबरोबर त्यांनी बाजी, जाल, फरार आणि मिलाप या चित्रपटांमध्ये आपली रोमांटिक इमेज कायम राखली.
त्या काळातील सर्वात सुंदर अभिनेत्री मधुबाला यांनाही त्यांनी आकर्षित केले होते. निराला, नादान, जाली नोट आणि अरमान या चित्रपटात या जोडीने प्रेक्षकांच्या मनात घर केले. नौ दो ग्यारह, हमसफर, टॅक्सी ड्रायवर और मकान नंबर 44 या चार चित्रपटांमध्ये कल्पना कार्तिक त्यांच्याबरोबर होत्या.
त्यानंतर वहिदा रेहमान ही त्यांची आवडती नायिका बनली. ‘सोलवा साल’ या चित्रपटातून या जोडीचा प्रवास सुरू झाला आणि ‘है अपना दिल तो आवारा, न जाने किस पे आएगा’ असे गुणगुणत पुढे चालू राहिला. ‘काला बाजार’, रूप की रानी आणि ‘गाईड’ पर्यंत हा प्रवास सुरू होता. ‘गाइड’ या चित्रपटाचे कथानक थोडे ‘अडव्हान्स’ असल्याने दिग्दर्शक विजय आनंद यांनी यातील गीते इतक्या खुबीने चित्रीत केली की, ती आजही गुणगुणली जात आहेत. गुरुदत्त याच्या निधनाने त्यांना धक्का बसला आणि वहिदा यांच्यापासून ते दूर होत गेले.
देवसाहेबांच्या सोबत काम केले नाही, अशी त्याकाळात एकही नायिका नव्हती. ‘सीआयडी’ चित्रपटात शकिला तर ‘राही’ आणि ‘मुनीमजी’ मध्ये नलिनी जयवंतला साथ दिली. ‘मुनीमजी’ मध्ये देव आनंद यांचा डबल रोल होता. नूतन आणि त्यांची जोडीही दर्शकांना आवडली. बारिश, पेइंग गेस्ट, मंजिल आणि तेरे घर के सामने मध्ये या जोडीने आपल्या रोमांसने दर्शकांना भिजवून टाकले.
‘पतिता’ आणि ‘दुश्मन’ चित्रपटात उषा किरण त्यांची मैत्रीण होती. पतितामधील गीत आजही लोकांच्या ओठावर आहे. ‘अंधे जहान के अंधे रास्ते’, ‘लव मैरिज’ मध्ये ते देव माला यांच्याबरोबर दिसले. ‘बंबई का बाबू’ मध्ये बंगालची तारका सुचित्रा सेन बरोबर त्यांनी काम केले. साठच्या दशकात आशा पारेखही त्याच्या आवडीची नायिका होती. ‘कहीं और चल’ आणि ‘महल’ या चित्रपटांमधून त्यांनी दर्शकांना अक्षरश: वेड लावले. ‘हम दोनों’ मध्ये नंदा या देखील काही वेळापुरत्या देवा आनंद यांच्या हमसफर होत्या.
सत्तराव्या दशकाच्या कालावधीत दिग्दर्शक म्हणून त्यांचा प्रवास सुरू झाला. या दशकात ज्या अभिनेत्री त्यांच्या सहवासात आल्या त्या त्यांच्या चाहत्या बनल्या. दारासिंग यांच्या पैलवानी आखाड्यातून बाहेर पडून मुमताज जेव्हा देवसाहेबांकडे आली तेव्हा त्या लोकप्रिय झाल्या. ‘हरे रामा हरे कृष्णा’, ‘तेरे मेरे सपने’ अशा चित्रपटातून पुढे जाऊन त्या राजेश खन्ना यांच्या कॅम्पमध्ये दाखल झाल्या. पण, देवसाहेबांसाठी जाता जाता बोल्ड वेस्टर्न तारका, जीनत, अमान हिला सोडून गेले.
देव व जीनत यांच्या जोडीचा रोमांस आता शब्दात व्यक्त करता येणारा नाही. दम मारो दम ची हवा झाल्यानंतर हिरा पन्ना, इष्क-इष्क-इष्क, प्रेम शास्त्र, वारंट, डार्लिंग-डार्लिंग, कलाबाज सारख्या चित्रपटांनी जीनतने देवसाहेबांवर मोहिनीच टाकली. याचदरम्यान हेमा मालिनी यांचा प्रवेश झाला. ही जोडीही दर्शकांना पसंत पडली. ‘देस-परदेस’ मध्ये टीना मुनीमला संधी दिल्यानंतर त्यांनी पुढील प्रत्येक चित्रपटासाठी नवीन चेह-यांना संधी देण्याचा प्रयत्न केला. ‘लूटमार’ आणि ‘मनपसंद’ हे चित्रपट टीनाबरोबर करतानाही लोकांनी पसंत केले.
पुरस्कार :
1950मध्ये काला पाला चित्रपटासाठी बेस्ट ॲक्टर, फिल्मफेअर पुरस्कार.
1965 मध्ये गाइड चित्रपटासाठी बेस्ट ॲक्टर, फिल्मफेअर पुरस्कार.
2001 मध्ये पद्मभूषण पुरस्कार.
2002 मध्ये दादासाहेब फाळके पुरस्कार.
2000 मध्ये भारतीय चित्रपटातील योगदानाबद्दल अमेरिकेतर्फे सन्मान,हिलरी क्लिंटन यांच्या हस्ते हा गौरव करण्यात आला होता.
2000 मध्ये इंडो-अमेरिकन असो.चा स्टार ऑफ मिलेनियम सिलीकॉन व्हलीत हा सन्मान करण्यात आला होता.
मृत्यू :
देव आनंद यांचे 3 डिसेंबर 2011 रोजी त्यांचे निधन झाले. त्यावेळी त्यांचे वय 88 वर्ष होते. ते लंडन येथे वैद्यकीय तपासणीसाठी गेले होते. लंडन येथे त्यांचे हृदयक्रिया बंद पडून मृत्यू झाला.
देव आनंद ही माहिती कशी वाटली, ते कमेंट करून नक्की सांगा.