गाय प्राण्याची संपूर्ण माहिती Cow Animal Information In Marathi

Cow Animal Information In Marathi गाय हा एक पाळीव प्राणी आहे, व सस्तन प्राणी आहे. लोक विविध फायद्यासाठी गायी त्यांच्या घरी ठेवतात. गायीचे वैज्ञानिक नाव बॉस टॉरस आहे, आणि ते बोविनेचे सदस्य आहेत. या कुटुंबात गझेल्स, म्हैस, बायसन, काळवीट आणि शेळ्यांचाही सुध्दा समावेश आहे. भारतासारख्या अनेक देशांमध्ये गायींना पवित्र मानले जाते. परंतु अनेक देशांमध्ये गायीच्या काही जाती खाण्यासाठी डिश म्हणून वापरल्या जातात. गायीचे वासरू जर नर असेल तर त्यापासून बैल तयार होतो. आणि शेती व्यवसायासाठी खूप उपयोगी ठरतो. चला तर मग जाणून घेऊया गाई विषयी सविस्तर माहिती.

गाय प्राण्याची संपूर्ण माहिती Cow Animal Information In Marathi

वर्णन :

गायीचा अनेक प्रजाती आहेत. हिंदू धर्मात गायीला खूप महत्व प्राप्त झाले आहे. गायीला माता म्हटले जाते. आणि पूजा केली जाते. गायीपासून अनेक फायदे आहेत. पवित्र ग्रंथ रामायण, महाभारत या पवित्र ग्रंथात गायीला मातेचा दर्जा प्राप्त झाला आहे.

गाय हा एक पाळीव व गरीब प्राणी आहे. गायीचा आकार आणि वजन हे जातीवर अवलंबून असते. प्रौढ पुरुषांचे वजन 450 ते 800 किलो आणि महिलांचे वजन 360 ते 700 किलो असते. नर आणि मादी दोघांनाही शिंगे असतात, आणि जरी ती अनेक जातींमध्ये लहान मोठी असू शकतात, परंतु टेक्सास लाँगहॉर्न आणि आफ्रिकन अंकोले वातुसी गायींमध्ये ते नेत्रदीपकपणे मोठे होऊ शकतात. काही जाती अनुवांशिकदृष्ट्या पोल म्हणजे त्यांना शिंग नसतात.

• शेळी प्राण्याची संपूर्ण माहिती

अनेक प्रजातीमध्ये गायीना लहान वयातच निर्जतुक केले जाऊ शकते. म्हणजे त्यांच्या शिंगाच्या कळ्या नष्ट केल्या जाऊ शकतात. जेणेकरून त्यांना वाहतूक करणे सोपे होईल आणि त्यांच्याभोवती काम करणे अधिक सुरक्षित होईल. गायी त्यांच्या मोठ्या दुग्धोत्पादक ग्रंथींसाठी प्रसिद्ध आहेत. ज्यांना कासे असे म्हणतात, ज्यात चार स्तन असतात.

गायी चरण्यासाठी गवत खाण्यासाठी चांगल्या प्रकारे अनुकूल आहेत. रुंद तोंड आणि कठीण वनस्पती खाण्यासाठी विशेष दात आहेत. गाईला 32 दात असतात परंतु वरच्या कातड्या आणि कुत्र्या नसतात. त्यांच्याकडे एक चिकट पॅड असतो. ज्याचा वापर गवत फाडण्यासाठी केला जातो. मोलर्समध्ये चंद्राच्या आकाराचे कड असतात जे जीभेला समांतर चालतात आणि त्यामुळे परिणामकारक होण्यासाठी गोलाकार हालचालीने चघळणे आवश्यक आहे. स्वतःचे रक्षण करण्यासाठी गाई हे आपल्या शिंगाचा किंवा मागच्या पायाचा उपयोग करतात.

प्रजाती :

गायीच्या अनेक प्रजाती आपल्याला पाहायला मिळतात. त्यापैकी काही प्रजाती दूध उत्पादनासाठी असतात. तर काही प्रजाती ह्या गौमाससाठी असतात. भारतात आपल्याला जर्शी किंवा गावरान गायीची प्रजाती पाहायला मिळते. काही प्रजाती कॅनडा आणि रशियाच्या उत्तरेपासून ते ऑस्ट्रेलियाच्या कोरड्या अंतर्देशापर्यत गुरे जगभर आढळतात.

अंटार्क्टिका हा एकमेव खंड ज्यावर ते आढळत कोणतीच गायीची प्रजाती नाही. गुरांचे विविध प्रकार आणि जाती वेगवेगळ्या वातावरणास अनुकूल आहेत. बॉस इंडिकस गुरे जसे की ब्राह्मण जाती उपोष्णकटिबंधीय आणि उष्णकटिबंधीय भागात अनुकूल आहेत.

• हत्ती प्राण्याची संपूर्ण माहिती

बॉस टॉरस गुरे जसे की अँगस प्रजातीचे गुरे समशीतोष्ण किंवा थंड हवामानासाठी अधिक अनुकूल आहेत. त्यांचे मोठे रुंद खुर ओले क्षेत्र आणि कोरड्या गवताळ प्रदेशात चांगले असतात. त्यांचा केसाळ कोट हिवाळ्यात खूप लांब वाढतो. बॉस इंडिकस उपप्रजाती वगळता बहुतेक गुरांच्या त्वचेत घामाच्या ग्रंथी नसतात. परंतु त्यांचे ओले नाक ही एक उपयुक्त थंड प्रणाली आहे.

ते कुत्र्याप्रमाणे फुंकर घालू शकतात. त्यापैकी ऑस्ट्रेलियन इल्लावारा ही प्रजाती जो खोल लाल किंवा लहान आतील वक्र शिंगे असलेला रॉन आहे. आयरशायर प्रजाती जे मोठे अनियमितपणे लाल आणि पांढर्‍या रंगाचे लहान अप-वक्र शिंगांसह किंवा पोल केलेले असते. यातील काही प्रजाती दूध उत्पादनासाठी उत्तम आहेत.

भारतात जास्त प्रमाणत आढळून येणारी गायीची प्रजाती जर्सी आहे. जी लहान आणि भुरकट रंगाची असते, किंवा गडद चेहरा किंवा डोळ्याच्या चट्टे, काळे नाक, खुर आणि खालच्या पायांचा पुढचा भाग असतो. काही जर्सी काळ्या रंगाच्या असतात, ज्यांच्या पाठीवर फॉन सॅडल पॅच असतो.

ते इतर जातींइतके दूध देत नाहीत. परंतु ते तयार केलेल्या मलईच्या प्रमाणात ते प्रसिद्ध आहे. जर्सी शिंगे किंवा पोल असू शकतात, शिंगे बहुतेक वेळा लहान असतात आणि वरच्या दिशेने वक्र असतात. या गायीची प्रजाती अमेरिका तसेच रशिया आणि भारत या देशात जास्त आढळुन येतात.

• उंदीर प्राण्याची संपूर्ण माहिती

उपयोग :

गायीच्या सर्वात जास्त उपयोग हा दुध व्यवसायसाठी होतो. सर्वात महत्त्वाची गोष्ट म्हणजे गायी आपल्याला दूध देतात. ते मानवजातीसाठी दुधाचे अत्यावश्यक स्त्रोत आहेत. गायींनी दिलेले दूध आपल्याला निरोगी आणि मजबूत राहण्यास मदत करते. दुधाचे अनेक फायदे आहेत, जे विविध आजारांना दूर ठेवतात. शिवाय ते आपली रोगप्रतिकारक शक्ती देखील वाढवते. दुधात लोणी, मलई, दही, चीज आणि बरेच काही यांसारखी उत्पादने देखील तयार होतात.

गायीचा शेणाचा वापरही अनेक कामांसाठी केला जातो. लोक ते खरोखर समृद्ध खत म्हणून वापरतात. याव्यतिरिक्त शेण हे इंधन आणि बायोगॅसचे कार्यक्षम उत्पादक आहे. गायीच्या शेणाचा वापर कीटकनाशक म्हणूनही केला जातो. शिवाय, लोक त्याचा वापर बांधकाम साहित्य आणि कागद बनवण्यासाठी कच्चा माल म्हणून करतात.

आपण पाहतो की गायीचे चामडे हे चामड्याचे सर्वात जास्त वापरले जाणारे रूप आहे. लोक याचा वापर सोल्स, शूज, कार सीट, बेल्ट आणि बरेच काही करण्यासाठी करतात. गायीच्या चामड्याचे जगभरातील सुमारे 65% ते 70% उत्पादन होते. अशा प्रकारे आपण पाहतो की गायीची जवळजवळ प्रत्येक गोष्ट मानवजातीसाठी कशी उपयुक्त आहे. हिंदू धर्मात याला खूप महत्त्व आहे हे आपल्याला माहीत आहे.

भारतात तसेच इतर देशात गायीचे मास खाल्ले व विकले जाते. त्याची मोठ्या प्रमाणावर कत्तल करून गौमास विकले जाते. काही लोक दूध उत्पादन करतात. तर काही दूध डेअरी चालवतात. दुधापासून अनेक पदार्थ बनवले जातात.

धार्मिक महत्व:

हिंदू धर्मात गायीला पवित्र प्राणी मानले जाते. धर्माचे कट्टर अनुयायी या प्राण्याची देवीप्रमाणे पूजा करतात. हिंदू धर्मात गायीला मातेचा दर्जा देण्यात आला आहे. म्हणूनच लोक तिला “गौ माता” म्हणून संबोधतात ज्याचा अनुवाद गाय माता असा होतो.

• लांडगा प्राण्याची संपूर्ण माहिती

हिंदू व अनेक धर्माचे अनुयायी गायींना मारणे हे पाप मानतात. आजकाल भारतात गायींचे रक्षण हा एकमेव उद्देश असलेल्या अनेक संस्था आहेत. ते गायींना कोणत्याही संकटातून मदत करण्याचे काम करतात. ते गायींना कोणत्याही प्रकारचे नुकसान सहन करत नाहीत.

गायींवर अन्याय होऊ नये यासाठी सरकारही अनेक उपाययोजना करत आहे. त्यांच्या रक्षणासाठी लोक आघाडीत पुढे येत आहेत. ते गायींसोबत कोणत्याही प्रकारचे अनुचित वर्तन करण्यास प्राधान्य देत नाहीत. गायीची पवित्र मानले जाते आणि देवस्थानी जाण्याअगोदर गायीला स्पर्श करून जाणे शुभ मानले जाते.

आर्थिक लाभ :

गायीमुळे मोठ्या प्रमाणावर आर्थिक लाभ होतो. काही देशात मोठ्या प्रमाणावर दूध उत्पादन केले जाते. काही देशातील अर्थव्यवस्था ही दूध व्यवसायावर आधारित आहे. गायीचे मांस खाण्यासाठी विकले जाते. तसेच गायीचे चामडे ज्यापासून अनेक वस्तू बनवल्या जातात. हे विकून मोठ्या प्रमाणावर आर्थिक लाभ होतो. भारतात दुधापासून अनेक पदार्थ बनवले जातात. यापासून लोकांना आवडते पदार्थ बनवले जातात. भारतात तसेच विदेशात अनेक दूध उत्पादन करणाऱ्या कंपनी आहेत.

ही माहिती तुम्हाला कशी वाटली, ते आम्हाला कमेंट करून नक्की सांगा इतरांना शेअर करा.

FAQ