सिंधुदुर्ग किल्ल्याचा इतिहास Sindhudurg Forts History In Marathi

Sindhudurg Forts History In Marathi सिंधुदुर्ग किल्ला हा अरबी समुद्रातील किनाऱ्यावर वसलेला एक ऐतिहासिक किल्ला आहे. हा किल्ला मुंबईच्या दक्षिणेस सुमारे ४५० किलोमीटर अंतरावर असलेल्या कोकणातील महाराष्ट्रातील सिंधुदुर्ग जिल्ह्यातील मालवण शहराच्या काठावर आहे.

सिंधुदुर्ग किल्ल्याचा इतिहास Sindhudurg Forts History In Marathi

हा किल्ला मराठा साम्राज्याच्या छत्रपती शिवाजी महाराजांनी बांधला होता. परदेशी व्यापाऱ्यांच्या वाढत्या प्रभावाविरुद्ध लढा देणे आणि जंजीरा सिद्दीचा उदय थांबविणे हा या किल्ल्याचे मुख्य उद्दीष्ट होते.

हिरोजी इंदुलकर यांच्या देखरेखीखाली १६६४ हा किल्ला एका छोट्या बेटावर बांधण्यात आला.

हे समुद्री क्षेत्र ४८ एकरांवर पसरलेले असून त्यात ३ कि.मी. तटबंदी आहे, आणि ३० फूट उंच आणि १२ फूट जाड भिंती आहेत.

कास्टिंगमध्ये ४००० पौंड कास्टिंगचा वापर केला गेला आणि फाउंडेशनची पाया दृढपणे निर्धारित केली गेली. हा किल्ला बनण्यास तीन वर्षे लागली. मुख्य प्रवेशद्वार अशा प्रकारे लपलेले आहे की बाहेरून कोणीही पाहू शकत नाही.

किल्ल्यात राहणाऱ्या बहुतांश कायम रहिवाशांना रोजगाराच्या अपुऱ्या संधींमुळे हलविण्यात आले होते, परंतु अद्याप १५ पेक्षा जास्त कुटुंबे किल्ल्यावर राहत आहेत.

समुद्रामध्ये जास्त पाणी वाह्ण्यामुळे हा गड पावसाळ्यामध्ये पर्यटकांसाठी बंद असतो.

ह्या किल्ल्यावर शिवाजी महाराजांच्या काळातील गोड्या पाण्याच्या दगडी विहीरी आहेत. त्यांची नावे दूध विहीर, साखर विहीर व दही विहीर अशी आहेत. या किल्ल्याच्या तटबंदीच्या भिंतीमध्ये छत्रपती शिवाजी महाराजांनी त्या काळी तीस ते चाळीस शौचालयाची निर्मिती केली आहे. या किल्ल्यामध्ये शिवाजी महाराजांचे शंकराच्या रूपातील एक मंदिर आहे. हे मंदिर इ.स. १६९५ मध्ये शिवाजी महाराजांचे पुत्र राजाराम महाराज यांनी बांधले.

सिंधुदुर्गचे प्रवेशद्वार पूर्वेस आहे. या जागी प्रवेशद्वार आहे हे लक्षात येत नाही. पाण्यातून मनुष्य तटाजवळ उतरला की उत्तराभिमुख एक खिंड दिसते. या खिंडीतून आत गेले की दुर्गाचा दरवाजा लागतो. हा दरवाजा भक्कम अशा उंबराच्या फळ्यांपासून केला आहे. उंबराचे लाकूड दीर्घकाळ टिकते. त्याला सागाच्या लाकडाची जोड दिली आहे. आत गेल्यानंतर मारुतीचे छोटेखानी मंदिर आहे. तेथूनच बुरुजावर जाण्यासाठी मार्ग आहे.

सिंधुदुर्ग किल्ल्यावर कसे पोहोचेल?

सिंधुदुर्ग शहर गोव्याच्या उत्तरेस सिंधुदुर्ग जिल्ह्यात, मुंबई पासून ४५० किलोमीटर दक्षिणेस आहे. कोकण रेल्वे हे सिंधुदुर्ग मधील एक रेल्वे स्थानक आहे, परंतु तेथे फक्त काही गाड्या थांबतात. कुंडल, कनकवली आणि सावंतवाडी ही सिंधुदुर्ग जिल्ह्यातील प्रमुख रेल्वे स्थानके आहेत.

रत्नागिरी, मुंबई, पुणे, सांगली, कोल्हापूर आणि गोवा राज्य सरकार आणि पेन्नेम ते सिंधुदुर्ग मार्गावर चालणार्‍या वास्को, पणजी, मडगाव आणि महाराष्ट्र राज्य सरकारच्या बसेस. सिंधुदुर्गपासून ९० किमी अंतरावर असलेले सावंतवाडी शहर हे पर्यटकांचे एक मोठे आकर्षण आहे.

हे सुद्धा अवश्य वाचा :-

• प्रतापगड किल्ल्याचा इतिहास 
• राजगड किल्ल्याचा इतिहास 
• विजयदुर्ग किल्ल्याचा इतिहास
• मालेगाव किल्ल्याचा इतिहास