आयआरएस अधिकारी कसे बनायचे? How To Become An IRS Officer In Marathi

How To Become An IRS Officer In Marathi मित्रांनो, आजच्या लेखात आपण पाहूया आयआरएस अधिकारी म्हणजे काय आणि तुम्ही आयआरएस अधिकारी कसे बनू शकता. या लेखाच्या माध्यमातून आपल्याला आयआरएस अधिकारी बनण्यासाठी कोणत्या पात्रता आहेत आणि त्यातील परीक्षेचे स्वरूप काय असेल. तसेच या परीक्षेसाठी कोणत्या पुस्तकांची आवश्यकता असते. या विषयी संपूर्ण माहिती जाणून घेण्यासाठी हि पोस्ट पूर्णपणे वाचा.

How To Become An Irs Officer In Marathi

आयआरएस अधिकारी कसे बनायचे? How To Become An IRS Officer In Marathi

मित्रांनो, जर तुम्हाला नागरी सेवेच्या एखाद्या सन्माननीय पदावर काम करायचे असेल तर आयआरएस पोस्ट तुमच्यासाठी योग्य आहे. ही पोस्ट सिव्हिल सर्व्हिसेसची चौथी सर्वात प्रतिष्ठित पोस्ट आहे. तुम्हालाही या सन्माननीय पदावर नोकरी मिळवायची असेल तर त्यासाठी तुम्हाला यूपीएससीची परीक्षा द्यावी लागेल.

या नोकरीबद्दल आपल्या मनात अनेक प्रश्न असेल, ज्याचे उत्तर पाहणे तुम्हाला आवडेल, म्हणून आजच्या लेखात आम्ही तुम्हाला आयआरएस अधिकारी कसे बनायचे ते सांगेन. या पोस्टवर काम करण्यासाठी किती पात्रता आवश्यक आहे हे देखील सांगू. याशिवाय आम्ही आज या लेखाच्या माध्यमातून आयआरएस अधिकारी बनण्याविषयी सर्व महत्वाची माहिती आपल्याला सांगणार आहोत. म्हणून आम्ही आपल्याला हा लेख शेवटपर्यंत वाचण्याची विनंती करतो जेणेकरून आपल्याला आपल्या सर्व प्रश्नांची उत्तरे मिळतील आणि आपल्याकडे कोणत्याही प्रकारची माहिती नसेल तर आपल्याला या लेखाद्वारे माहिती देखील मिळेल.

आयआरएस अधिकारी म्हणजे काय?

आयआरएस चे पूर्ण नाव भारतीय महसूल सेवा म्हणतात. आयआरएस अधिकारी हा सरकारी विभागात काम करतो. जसे आयपीएस, आयएएस, आयएफएस ही नागरी सेवेची आदरणीय पोस्ट आहेत, त्याचप्रमाणे आयआरएस पोस्ट देखील नागरी सेवेची एक अत्यंत आदरणीय पोस्ट आहे.

आयआरएस अधिकारी हे भारतातील कर प्रशासक आहेत ज्यांना प्रशासन, धोरण आणि आयकर, कॉर्पोरेट, संपत्ती तसेच अप्रत्यक्ष कर जसे की केंद्रीय उत्पादन शुल्क, सेवा कर आणि सीमाशुल्क कर इत्यादींचा थेट कर माहिती आहे आणि त्यांचे काम फार महत्वाचे आहे. आणि जबाबदार, म्हणून उमेदवारास निवडणे अत्यंत अवघड आहे.

आयआरएस अधिकारी होण्यासाठी शैक्षणिक आवश्यकता :-

ज्या उमेदवारांना आयआरएस अधिकारी व्हायचे आहे त्यांना प्रथम आवश्यक शैक्षणिक पात्रता आहे की नाही हे माहित असणे आवश्यक आहे. या पदावर नोकरी करण्याची शैक्षणिक आवश्यकता खालीलप्रमाणे आहेत.

  • उमेदवार मान्यताप्राप्त विद्यापीठातून पदवीधर किंवा त्याच्या समकक्ष असावा.
  • जे उमेदवार पदवीच्या शेवटच्या वर्षात आहेत ते देखील अर्ज करू शकतात.

शारीरिक आवश्यकता :-

  • उमेदवाराचे किमान वय २१ वर्षे आणि कमाल वय ३० वर्षे असावे.
  • ओबीसी प्रवर्गातील उमेदवारांसाठी वयाची सवलत ३ वर्षे आहे.
  • अनुसूचित जाती व जमातीतील उमेदवारांच्या वयोमर्यादेमध्ये ५ वर्षे सूट देण्यात आली आहे.

आयआरएस अधिकारी होण्यासाठी परीक्षा :-

आयआरएस अधिकारी होण्यासाठी आपल्याला यूपीएससी सिव्हिल सर्व्हिसेस परीक्षेस हजर राहावे लागेल, यासाठी प्रथम कोणत्याही पोस्ट ऑफिसमधून अर्ज भरावा लागेल. हा फॉर्म योग्यरित्या भरावा आणि खालील पत्त्यावर पाठवा

सचिव, केंद्रीय लोकसेवा आयोग, धोलपूर हाऊस, नवी दिल्ली ११००११

या व्यतिरिक्त आपण ऑनलाइन अर्ज देखील करू शकता.

पहिला टप्पा (प्राथमिक परीक्षा ४०० गुण) :-

ऑनलाइन किंवा ऑफलाइन यशस्वीरित्या अर्ज करणाऱ्या उमेदवारांना सिव्हिल सर्व्हिसेस प्रारंभिक परीक्षेस उपस्थित राहण्याचे आमंत्रण दिले जाते ज्यात सामान्य ज्ञान,  लॉजिकल रीझनिंग या विषयांवर आधारित प्रश्न उमेदवारांकडून विचारले जातात. उमेदवाराला सामान्य ज्ञानावर आधारित २०० प्रश्नांचा १२० मिनिटांत प्रयत्न करावा लागतो. त्याचप्रमाणे समाज आणि तार्किक युक्तिवादासाठी उमेदवारांना २०० प्रश्न सोडवावे लागतात ज्यासाठी १२० मिनिटे दिली जातात. या परीक्षेत multiple choice questions उमेदवारांना विचारले जातात. ही परीक्षा मे किंवा जून महिन्यात घेण्यात येते.

दुसरा टप्पा (मुख्य परीक्षा २०२५ गुण) :-

प्राथमिक परीक्षेत यशस्वी झालेल्या उमेदवारांना मुख्य परीक्षेसाठी बोलावण्यात येतात. लेखी परीक्षेसाठी एकूण गुण १७५० ठेवण्यात आले असून व्यक्तिमत्त्व चाचणी २७५ गुण आहे. अशा प्रकारे सर्व गुण घेत ही परीक्षा २०२५ गुणांची आहे.  ही परीक्षा ऑक्टोबर महिन्यात घेण्यात येतात ज्यामध्ये उमेदवाराला खालील विषयांवर प्रश्न सोडवावे लागतील –

  • पेपर ए – हा भारतीय भाषेचा एक पेपर आहे ज्यामध्ये उमेदवाराला एक निबंध लिहावा लागेल ज्यासाठी ३०० गुण ठेवलेले आहेत.
  • पेपर बी – उमेदवाराच्या इंग्रजी भाषेची योग्यता तपासण्यासाठी ३०० गुणांची प्रश्नपत्रिका दिली जातात.
  • पेपर I- या पेपरमध्ये उमेदवाराने एक सामान्य निबंध लिहायला सांगितला जातो ज्यासाठी २५० गुण ठेवलेले आहेत.
  • पेपर II – सामान्य अभ्यास विषयांतर्गत उमेदवारास भारतीय वारसा आणि संस्कृती, इतिहास, भूगोल आणि समाज या विषयांवर आधारित प्रश्नांची उत्तरे द्यावी लागतील, ही परीक्षा २५० गुणांची असतात.
  • पेपर III – या पेपरमध्ये संविधान, राजकारण, सामाजिक न्याय, आंतरराष्ट्रीय संबंध इत्यादी सारख्या उमेदवाराकडून सामान्य अभ्यासावर आधारित प्रश्न विचारले जातात. हे पेपरदेखील २५० गुणांचे असते.
  • पेपर IV- या पेपरमध्ये तंत्रज्ञान, आर्थिक विकास, जैवविविधता, पर्यावरण, सुरक्षा आणि आपत्ती व्यवस्थापन इत्यादी सारख्या सामान्य ज्ञानावर आधारित प्रश्न विचारले जातात आणि त्यासाठी २५० गुण ठेवण्यात आले आहेत.
  • पेपर V- या पेपरमध्ये नीतिशास्त्र, अखंडता आणि योग्यता यासारख्या विषयांवर प्रश्न विचारले जातात ज्यासाठी २५० गुण ठेवले आहेत.
  • पेपर VI- पर्यायी विषय पेपर-I २५० गुण
  • पेपर VII – पर्यायी विषय पेपर-II २५० गुण.

तिसरा टप्पा (मुलाखत) :-

आयआरएस अधिकारी होण्याचा हा तिसरा आणि शेवटचा टप्पा आहे ज्यामध्ये उमेदवाराला मुलाखतीसाठी बोलावले जाते. मुलाखतीत उमेदवाराचे व्यक्तिमत्त्व आणि त्याची मानसिक क्षमता तसेच निर्णय घेण्याची क्षमता तपासली जाते. ही परीक्षा अत्यंत महत्वाची आहे कारण त्यात यशस्वी झाल्यानंतरच उमेदवारांची यादी दिली जाते. उमेदवारानेदेखील या मूल्यांकन चाचणीस मंजूरी दिल्यास, ती / तो आयआरएस अधिकारी पदासाठी निवडले जातात ज्यानंतर त्याला ३ महिन्यांचे प्रशिक्षण दिले जाते जेणेकरून तो पदावर योग्य प्रकारे कार्य करू शकेल.

आयआरएस अधिकारी नोकरीचे वर्णन :-

मुख्य कार्य म्हणजे देशाच्या विकास आणि सुरक्षेसाठी तसेच शासनासाठी महसूल गोळा करणे.

  • प्रत्यक्ष व अप्रत्यक्ष करांचे देखरेख.
  • प्राप्तिकर विभागाच्या कामाची देखरेख व माहिती ठेवणे.
  • कोणत्याही कर प्रकरणाची चौकशी करा.
  • काळ्या पैशाविरोधात कारवाई.
  • अंमली पदार्थ आणि तस्करीसारख्या असामाजिक उपक्रमांवर बंदी.
  • संबंधित मंत्रालये, विभाग आणि संस्था सेवा व्यतिरिक्त.

आयआरएस अधिकारीचा पगार :-

आयआरएस अधिकारी पदावर नियुक्त झाल्यानंतर त्यांना १५,६०० ते ३९,१००  रुपयांपर्यंतचे मूलभूत वेतनमान मिळते. ज्यामध्ये ६६०० ग्रेड पे रु. याशिवाय महागाई भत्ता (डीए), घरभाडे भत्ता (एचआरए), ट्रॅव्हल अ‍ॅलॉन्स (टीए) ही इतर भत्तेही उपलब्ध आहेत. अशाप्रकारे आयआरएस अधिकाऱ्याला दरमहा सुमारे ५०,००० चे वेतनमान मिळते.

भारतातील टॉप १० सर्वोत्कृष्ट आयआरएस प्रशिक्षण केंद्रे :-

  • Bajirao Institute, Delhi
  • Kautilya Academy Hyderabad
  • Delhi Institute for Civil Services Ahmedabad
  • Vidyalayam classes Delhi (Vidalayam classes, Delhi)
  • Nucleus Education, Kolkata (Nucleus education, Kolkata)
  • Success forum, Pune
  • Chanakya Academy for Education and Training, Chandigarh
  • Shri Krishna IAS Institute, Faridabad
  • Brilliant education bureau, Chennai

आयआरएस अधिकारी होण्यासाठी पुस्तके :-

कोणतीही परीक्षा क्रॅक करण्यासाठी पुस्तके अत्यंत आवश्यक असतात. परंतु आपण एखादे पुस्तक विकत घेण्यासाठी बाजारात गेल्यास आपल्याला त्याच विषयावरील शेकडो पुस्तके सापडतील, ज्यामुळे आपण कोणती पुस्तक खरेदी करायची आणि कोणती नाही हे गोंधळलेले असेल. परंतु आम्ही आपल्याला सदैव अशी पुस्तके खरेदी करण्याचा सल्ला देऊ की जी बहुतेक विद्यार्थ्यांनी वाचली किंवा आपले शिक्षक जे आपल्याला वाचायला सांगतात. आपल्या परीक्षेच्या तयारीसाठी आपल्यासाठी उपयुक्त ठरणार्‍या काही पुस्तकांची नावे खालीलप्रमाणे आहेत-

  • Indian Polity for Civil Services examination by M Laxmikanth
  • NCERT Books
  • Indian Economy by Ramesh Singh
  • A Brief History of Modern India by Rajiv Ahir
  • Indian art and culture by Nitin Singhania
  • General Studies Paper 2 by MHE
  • Apart from this, solve previous year’s’s question papers also.
  • Also, read the newspaper daily so your general knowledge can be strengthened.

FAQ’s On How To Become An IRS Officer In Marathi

मी आयआरएस अधिकारी कसा बनू शकतो?

भारतीय परराष्ट्र सेवेत प्रवेश करण्यासाठी, इच्छुकांनी UPSC-आयोजित भारतीय महसूल सेवा प्रवेश परीक्षा उत्तीर्ण करणे आवश्यक आहे.

IRS भरतीसाठी किती परीक्षा आहेत?

दोन परीक्षा आहेत: प्राथमिक आणि मुख्य, त्यानंतर IRS सह पदासाठी मुलाखत.

भारतीय महसूल सेवांमध्ये काम करण्यासाठी किमान शैक्षणिक गरज काय आहे?

भारतीय महसूल सेवांमध्ये काम करण्यासाठी, उमेदवार पदवीधर असणे आवश्यक आहे.

ऑनलाइन अर्ज सबमिट केल्यानंतर उमेदवाराला त्यांची जन्मतारीख अपडेट करणे शक्य आहे का?

सबमिशन केल्यानंतर तपशील बदलण्याचा पर्याय नसेल. परिणामी, ऑनलाइन अर्ज प्रक्रियेदरम्यान उमेदवारांकडे अचूक माहिती असणे आवश्यक आहे.

हे निबंध सुद्धा वाचा :-

Leave a Comment