आयपीएस अधिकारी कसे बनायचे? How To Become An IPS Officer In Marathi

How To Become An IPS Officer In Marathi विद्यार्थी मित्रांनो आजच्या या लेखात आपण पाहणार आहोत आयपीएस अधिकारी कसे बनायचे, आयपीएस अधिकारी होण्यासाठी शैक्षणिक पात्रता काय आहेत, आयपीएस अधिकारी होण्यासाठी वयोमर्यादा, आयपीएस अधिकारी पदाची निवड प्रक्रिया, आयपीएस अधिकारी वेतन, आयपीएस अधिकारी होण्यासाठी अभ्यास कुठे करावा. यासंबंधी सर्व माहिती तुम्हाला या लेखात वाचायला मिळणार आहेत.

How To Become An Ips Officer In Marathi

आयपीएस अधिकारी कसे बनायचे? How To Become An IPS Officer In Marathi

भारतीय पोलिस सेवा असे आयपीएसचे पूर्ण नाव आहे. कायदा व सुव्यवस्था व गुन्हेगारीबाबत मार्गदर्शक तत्त्वे प्रदान करणे हे आयपीएस अधिकाऱ्याचे काम आहे. आयपीएस भारत सरकारच्या तीन अखिल भारतीय सेवांपैकी एक आहे जी पोलिस सेवा म्हणून ओळखली जाते. आयपीएस ही एक प्रतिष्ठित सेवा आहे. भारताच्या स्वातंत्र्यानंतरच्या १९४८ मध्ये भारतीय पोलिस सेवा स्थापन करण्यात आली.

केंद्रीय लोकसेवा आयोगाच्या (यूपीएससी) परीक्षेच्या माध्यमातून आयपीएस अधिकाऱ्यांची भरती केली जाते. ही परीक्षा दरवर्षी घेतली जाते आणि निवडलेले उमेदवार आयएएस, आयएफएस आणि आयपीएस या तीन प्रमुख सेवांमधून त्यांची पसंती निवडतात.

भारतीय पोलिसात वर्ग एक अधिकारी अर्थात आयपीएस होण्यासाठी केंद्रीय लोकसेवा आयोगाची परीक्षा द्यावी लागतात. केंद्रीय लोकसेवा आयोग (यूपीएससी) दरवर्षी ही परीक्षा घेते. दरवर्षी लाखो उमेदवार या परीक्षेला बसतात पण त्यात काही मोजक्या लोकांनाच अंतिम निवडले जाते. तर तुम्हाला आयपीएस अधिकारी व्हायचे असेल तर त्यासाठी तुम्हाला कठोर परिश्रम करावे लागतील.

आयपीएस अधिकारी होण्यासाठी शैक्षणिक पात्रता व वय मर्यादा :-

भारत, नेपाळ, भूतान मधील पदवीधर उमेदवार या परीक्षेस बसू शकतात. या परीक्षेसाठी उमेदवाराचे वय २१-३० वर्षांच्या दरम्यान असावे. यामध्ये एससी, एसटी प्रवर्गातील उमेदवारांना पाच वर्षांची सवलत देण्यात आली आहे.

सर्वसाधारण प्रवर्गाच्या उमेदवारांना ही परीक्षा पात्र होण्यासाठी चार प्रयत्न आणि ओबीसी उमेदवारांसाठी ७ प्रयत्न आणि अनुसूचित जाती / जमातीच्या उमेदवारांना कोणतेही बंधन नाही. आयपीएस सेवेला गुन्हे शाखा, होमगार्ड, ट्रॅफिक ब्युरो आणि गुन्हे अन्वेषण विभाग (सीआयडी) अशा विविध विभागात विभागले गेले आहेत.

शारीरिक क्षमता :-

उंची: या परीक्षेला येण्यासाठी पुरुष उमेदवाराची किमान उंची १६५ सेमी असणे आवश्यक आहे. १६० सें.मी. चे एससी / ओबीसी उमेदवारदेखील अर्ज करू शकतात. त्याचबरोबर महिला उमेदवारांची उंची १५० सेंटीमीटर असावी. एससी / ओबीसी महिला उमेदवार १४५ सेंमी पर्यंत अर्ज करू शकतात.

छाती: पुरुषांसाठी ते कमीतकमी ८४ सेमी असावे. महिलांसाठी ते कमीतकमी ७९ सेमी असावे.

दृष्टी: निरोगी डोळ्यांची दृष्टी ६/६ किंवा ६/९ असावी आणि कमकुवत डोळ्यांची दृष्टी ६/१२ किंवा ६/९ असावी.

आयपीएस अधिकारी परीक्षा :-

आयएएस, आयएफएस, आयपीएस, आयआरएस आणि इतर प्रशासकीय पदांच्या नेमणुकीसाठी यूपीएससीतर्फे घेतल्या जाणाऱ्या सिव्हिल सर्व्हिसेसची परीक्षा द्यावी लागेल. या परीक्षेचे दोन टप्पे आहेत जसे की-

आयपीएस प्रिलिम्स परीक्षा :-

यूपीएससी प्राथमिक परीक्षे अंतर्गत उमेदवारांसाठी दोन पेपर घेतात. हे पेपर्स एका दिवसात घेत असतात. आपण येथे सांगू की या दोन्ही पेपर्समध्ये उमेदवाराकडून multiple choice questions विचारले जातात. ही परीक्षा एक प्रकारे पात्रता परीक्षा आहे आणि या परीक्षेत पात्र ठरलेल्या उमेदवारांना पुढील मुख्य परीक्षेसाठी बोलविले जाते. आम्ही आपल्याला सांगू की या परीक्षेत, General Studies-l आणि General Studies-II या दोन्ही अभ्यासक्रमात वस्तुनिष्ठ प्रकारचे प्रश्न विचारले जातात.

या व्यतिरिक्त, जनरल स्टडीज-पेपर  १ मध्ये १०० प्रश्न असतात ज्यासाठी २०० गुण ठेवले गेले आहेत. या पेपरचा कालावधी २ तास ठेवण्यात आला आहे आणि जर आपण कोणत्याही प्रश्नाचे चुकीचे उत्तर दिले तर आपले गुणही वजा केले जातील.

त्याचप्रमाणे जनरल स्टडीज-पेपर  २ मध्येही उमेदवारांना वस्तुनिष्ठ प्रकारचे प्रश्न विचारले जातात आणि सर्व प्रश्नांची संख्या ८० असते ज्यासाठी २०० गुण ठेवले आहेत. परीक्षेचा कालावधीही २ तास असून त्यात कोणत्याही प्रश्नाचे चुकीचे उत्तर दिले तर आपले गुणही वजा केले जातील.

आयपीएस मेन्स परीक्षा :-

यूपीएससी आयपीएस परीक्षा ही देशातील सर्वात कठीण परीक्षांपैकी एक आहे. कृपया लक्षात घ्या की प्रारंभिक परीक्षा पास करणारे असेच उमेदवार या परीक्षेत भाग घेतात. या परीक्षेत उमेदवारांकडून नऊ पेपर घेण्यात येतात. त्याअंतर्गत सर्वसाधारण अभ्यास, सोसायटी, कृषी, शासन, इंग्रजी भाषा, गुणवत्ता राज्यघटना, आंतरराष्ट्रीय संबंध, आर्थिक विकास इत्यादी विषयांवर उमेदवारांकडून प्रश्न विचारले जातात. प्रत्येक पेपरचा कालावधी ३ तासाचा असतो. पेपर ए आणि पेपर बी प्रत्येकी ३०० गुणांचे असते आणि याशिवाय इतर सर्व पेपर प्रत्येकी २५० गुणांचे असतात. या परीक्षेत पात्र ठरलेल्या सर्व उमेदवारांना मुलाखतीसाठी बोलावले जाते.

आयपीएस मुलाखत :-

आयपीएस परीक्षेचा हा शेवटचा टप्पा आहे. यूपीएससी मेन्सची परीक्षा पास होणाऱ्या उमेदवारांनाच यात बोलावले जातात. याद्वारे उमेदवाराची मानसिक क्षमता तपासली जाते यामुळे वैयक्तिक निर्णय घेण्यात तो किती सक्षम आहे हे दिसून येते. यासह उमेदवाराचे सामान्य ज्ञान देखील तपासले जाते. मुलाखत परीक्षेसाठी २७५ गुण ठेवण्यात आले आहेत. जर उमेदवार देखील या मुलाखत चाचणीत उत्तीर्ण झाले तर त्यांची नियुक्ती आयपीएस अधिकारी पदावर केली जाते.

आयएएस अधिकारी होण्यासाठी आवश्यक पुस्तके :-

ही पुस्तके वाचून कोणताही उमेदवार आयपीएस परीक्षा क्रॅक करू शकतो. परंतु जेव्हा आपण पुस्तके खरेदी करण्यासाठी बाजारात जाता, तेव्हा आपल्याला वेगवेगळ्या विषयांवर बरीच पुस्तके पाहायला मिळतील, ज्यामुळे आपल्यासाठी कोणती पुस्तक योग्य असेल याबद्दल आपल्याला खूप संभ्रम होईल.

  • India’s struggle for independence by Bipan Chandra
  • Certificate physical geography by CG Leong
  • Indian Polity by M Laxmikanth
  • Economic development and policies in India by Jain and ohri
  • Verbal and Non-Verbal Reasoning by RS Aggarwal
  • India after independence by Bipan Chandra
  • History of mediaeval India by Satish Chandra
  • Geography of India by Majid Husain
  • World geography by Majid Husain
  • Introduction to the Constitution of India by DD Basu
  • Indian economy by Ramesh Singh
  • NCERT Books for Class 11th and 12th
  • Previous year question papers.

प्रशिक्षण :-

यात निवड झालेल्या उमेदवारांना प्रथम मसुरी येथे आणि त्यानंतर हैदराबाद येथे एक वर्षाच्या प्रशिक्षणासाठी पाठविले जाते. आणि त्यानंतर संभाव्य पोलिस अधिकाऱ्यांना भारतीय दंड संहिता, विशेष कायदा आणि गुन्हेगारीशास्त्र प्रशिक्षण दिले जाते. आयपीएस अधिका-यांना शारीरिक प्रशिक्षणही दिले जाते.

आयपीएस अधिकाऱ्यांचे वेतन :-

सातवे वेतन आयोग लागू झाल्यानंतर आयपीएस अधिकाऱ्यांचा पगार चांगलाच वाढला आहे. एंट्री लेव्हल आयपीएस अधिकाऱ्यांना महिन्याला सुमारे ५६,१००  रुपये, मध्यम स्तराच्या आयपीएस अधिकाऱ्यांना महिन्याला सुमारे ७०,००० रुपये व वरिष्ठ स्तरावरील आयपीएस अधिकाऱ्यांना दरमहा सुमारे ८०,००० मानधन दिले जाते. त्यांच्या पगाराव्यतिरिक्त, आयपीएस अधिकारी कोठे तैनात आहेत यावर अवलंबून विशेष भत्ते मिळण्यास पात्र आहेत. भारत सरकारने आयपीएस अधिकाऱ्यांसाठी हि वेतन श्रेणी निश्चित केली आहे.

FAQ’s On How To Become An IPS Officer In Marathi

No schema found.

हे सुद्धा अवश्य वाचा :-

1 thought on “आयपीएस अधिकारी कसे बनायचे? How To Become An IPS Officer In Marathi”

Leave a Comment