डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर मराठी निबंध Dr. Babasaheb Ambedkar Essay In Marathi

Dr. Babasaheb Ambedkar Essay In Marathi भीमराव रामजी आंबेडकर हे आपल्या राष्ट्राचे हिरो आणि लाखो लोकांसाठी प्रेरणास्थान आहेत. बालपणी अस्पृश्यतेचा बळी होण्यापासून ते आपल्या काळातील सर्वोच्च शिक्षित भारतीय नागरिक आणि भारतीय राज्यघटनेचे शिल्पकार बनण्यासाठी त्यांनी आपले जीवन अर्पण केले. भीमराव आंबेडकरांचे भारताच्या राज्यघटनेची रचना करण्यात दिलेले योगदान आदरणीय आहे. मागासवर्गीयांच्या न्याय, समानता आणि हक्कांसाठी लढण्यासाठी त्यांनी आयुष्य वेचले.

डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर मराठी निबंध Dr. Babasaheb Ambedkar Essay In Marathi

डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर वर १० ओळी 10 Lines On Dr. Babasaheb Ambedkar In Marathi

1) बी.आर. आंबेडकरांचा जन्म 14 एप्रिल 1899 रोजी मध्य प्रदेश महू येथे झाला.

2) बी.आर. आंबेडकरांना त्यांचे समर्थक “बाबासाहेब” असेही म्हणत.

3) अस्पृश्यांच्या समानतेसाठी लढा दिला.

4) 1912 मध्ये मुंबई विद्यापीठातून अर्थशास्त्र आणि राज्यशास्त्रात पदवी प्राप्त केली.

5) लंडन येथून 1927 मध्ये अर्थशास्त्रात पीएचडी केली.

6) ते 1918 मध्ये सिडनहॅम कॉलेज ऑफ कॉमर्स अँड इकॉनॉमिक्स, मुंबई येथे राजकीय अर्थशास्त्राचे प्राध्यापक म्हणून रुजू झाले.

7) मनुस्मृतीचे 25 डिसेंबर 1927 रोजी मुंबई येथे दहन केले.

8) पूना करारादरम्यान त्यांनी महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावली होती.

9) ते संविधान मसुदा समितीचे अध्यक्ष होते.

10) ते स्वतंत्र भारताचे पहिले कायदा मंत्री होते.

डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर मराठी निबंध Dr. Babasaheb Ambedkar Essay In Marathi { १०० शब्दांत }

बाबासाहेब आंबेडकर म्हणून प्रसिद्ध असलेले भीमराव रामजी आंबेडकर हे आधुनिक भारताचे संस्थापक होते. ते प्रत्येक भारतीयासाठी आदर्श आहेत. सर्व सामाजिक आणि आर्थिक कमतरता असूनही बाबासाहेब आंबेडकर भारतीय राज्यघटनेचे शिल्पकार बनले.

• लाल बहादूर शास्त्री मराठी निबंध 

जरी, त्यांच्या सुरुवातीच्या आयुष्यात ते जातिभेद आणि अस्पृश्यतेचे बळी होते, तरीही त्यांनी त्यांच्या हक्कांसाठी संघर्ष केला आणि यशाची शिखरे गाठण्यासाठी संघर्ष केला आणि जातिभेद आणि अस्पृश्यतेच्या अनेक बळींचा आवाजही बनले. महिलांसह उपेक्षित समाजाच्या हक्कांसाठी ते उभे राहिले. ते अस्पृश्य आणि इतर मागास जातीतील लोकांचे प्रवक्ते होते.

• भारतीय शेतकरी वर मराठी निबंध

ते आधुनिक भारतीय नागरीक होते ज्यांनी लोकांच्या सर्वांगीण विकास आणि कल्याणात महत्त्वाची भूमिका बजावली. त्यांना शिक्षणाचे महत्त्व कळले आणि त्यांनी मागासवर्गीयांना शिक्षित होण्यासाठी आणि सामाजिक दुष्कृत्यांचा विरोध करण्यासाठी प्रभावित केले.

डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर मराठी निबंध Dr. Babasaheb Ambedkar Essay In Marathi { २०० शब्दांत }

बाबासाहेब आंबेडकरांचे स्वारस्य प्रामुख्याने दलित आणि इतर कनिष्ठ जातींच्या सामाजिक आणि राजकीय हक्कांमध्ये होते. भारताच्या स्वातंत्र्योत्तर काळात ते दलित नेते होते. ते अस्पृश्यांचे प्रतिनिधी होते.

दलित बौद्ध चळवळ ही भारतातील बाबासाहेब आंबेडकर यांच्या नेतृत्वाखालील दलितांची चळवळ आहे. याने बौद्ध धर्माचा सखोल पुनर्व्याख्या केला आणि नवयान नावाची बौद्ध धर्माची शाळा सुरू केली. चळवळ सामाजिक आणि राजकीयदृष्ट्या बौद्ध धर्माशी जोडलेली आहे आणि त्यातून काढलेली आहे. आंबेडकरांनी 1956 मध्ये चळवळ सुरू केली जेव्हा सुमारे अर्धा दशलक्ष दलित त्यांच्यात सामील झाले आणि त्यांनी नवयन बौद्ध धर्म स्वीकारला.

त्यांनी एकत्रितपणे हिंदू धर्माचे पालन करण्यास नकार दिला आणि जातिव्यवस्थेला विरोध केला. दलित समाजाच्या हक्कांना चालना दिली. बौद्ध धर्मातील पारंपारिक, थेरवाद, वज्रयान, महायान या विचारांचे पालन करण्यासही चळवळीने नकार दिला. बाबासाहेब आंबेडकरांनी शिकवलेल्या बौद्ध धर्माच्या नवीन स्वरूपाचा पाठपुरावा केला. सामाजिक समता आणि वर्गसंघर्षाच्या दृष्टीने बुद्धाच्या धर्माचा पुनर्व्याख्या करण्यात आला.

14 ऑक्टोबर 1956 रोजी आंबेडकरांनी आपल्या मृत्यूच्या काही आठवड्यांपूर्वी दीक्षाभूमी, नागपूर येथे एका साध्या समारंभात 14 ऑक्टोबर 1956 रोजी बौद्ध धर्म हाच दलितांना समानता मिळवण्याचा एकमेव मार्ग असल्याचे सांगून अनेक लेख आणि पुस्तके प्रकाशित केली. त्यांच्या धर्मांतराने भारतातील जातिव्यवस्थेने पीडित दलितांना त्यांची ओळख पाहण्यासाठी आणि समाजातील त्यांचे स्थान पुन्हा परिभाषित करण्यासाठी एक नवीन दृष्टी दिली.

त्याचे धर्मांतर आवेगपूर्ण नव्हते. देशाच्या दलित समाजाला जीवनाकडे नव्या दृष्टीने पाहण्याची प्रेरणा होती; हा हिंदू धर्माचा पूर्णपणे नकार होता आणि तो खालच्या जातीसाठी आलेला वर्चस्व होता. आपण हिंदू म्हणून जन्माला आलो पण एक म्हणून मरणार नाही, असे त्यांनी नाशिक येथे झालेल्या परिषदेत जाहीर केले. त्याच्यासाठी हिंदू धर्म मानवी हक्क मिळवण्यात अयशस्वी ठरला होता आणि जातिभेद चालू ठेवला होता.

डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर मराठी निबंध Dr. Babasaheb Ambedkar Essay In Marathi { ३०० शब्दांत }

परिचय

डॉ.बी.आर. आंबेडकर हे दलित आणि खालच्या जातींच्या हक्कांसाठी उभे असलेले आघाडीचे कार्यकर्ते, अर्थशास्त्रज्ञ, न्यायशास्त्रज्ञ, राजकारणी आणि समाजसुधारक होते. त्यांनी अस्पृश्यता आणि जातिभेद यांसारख्या समाजकंटकांच्या विरोधात प्रचार केला. भारताच्या संविधानाचा मसुदा तयार करण्यात त्यांनी सर्वात महत्त्वाची भूमिका बजावली. ते स्वतंत्र भारताचे पहिले कायदा मंत्री होते आणि त्यांना भारतीय राज्यघटनेचे शिल्पकार म्हणून ओळखले जाते.

डॉ.बी.आर. आंबेडकर ची महाड सत्याग्रहात भूमिका

भारतीय जातिव्यवस्थेत अस्पृश्यांना हिंदूंपासून वेगळे केले गेले. हिंदूंनी वापरलेले सार्वजनिक जलस्रोत वापरण्यास त्यांना बंदी घालण्यात आली होती. 20 मार्च 1927 रोजी महाड सत्याग्रहाचे नेतृत्व डॉ. भीमराव आंबेडकर यांनी केले होते.

हा महाड, महाराष्ट्र, भारतातील अस्पृश्यांना सार्वजनिक टाकीचे पाणी वापरण्याची परवानगी देण्यासाठी होता. आंबेडकरांनी अस्पृश्यांना सार्वजनिक ठिकाणी पाणी वापरण्याच्या हक्कासाठी सत्याग्रह केला. आंदोलनासाठी महाड हे ठिकाण निवडण्यात आले. दलित समाजातील असंख्य लोक या आंदोलनात सहभागी होण्यासाठी पुढे आले.

डॉ.बी.आर. आंबेडकरांनी हिंदू जाती व्यवस्थेवर जोरदार प्रहार केला. चवदार टाकीकडे निघालेली पदयात्रा केवळ त्यातून पाणी पिण्यासाठी नव्हती, तर समतेचा आदर्श ठेवण्यासाठी ही बैठक बोलावण्यात आल्याचे त्यांनी नमूद केले. त्यांनी सत्याग्रहादरम्यान दलित महिलांचाही उल्लेख केला आणि त्यांना सर्व जुन्या चालीरीती सोडून उच्चवर्णीय भारतीय महिलांप्रमाणे साडी नेसण्याचे आवाहन केले.

आंबेडकरांच्या महाड येथील भाषणानंतर, दलित महिलांना उच्चवर्गीय स्त्रियांप्रमाणे साडी नेसण्याचा प्रभाव पडला. इंदिराबिया चित्रे आणि लक्ष्मीबाई टिपणीस यांसारख्या उच्चवर्गीय स्त्रियांनी या दलित स्त्रियांना उच्चवर्गीय स्त्रियांप्रमाणे साडी नेसण्यास मदत केली.

अस्पृश्य लोक विश्वेश्वराच्या मंदिरात प्रवेश करून ते प्रदूषित करणार असल्याची अफवा पसरली तेव्हा त्रास वाढला. उच्चवर्णीय जमावाने अस्पृश्यांना मारहाण करून त्यांच्या घरांची तोडफोड केल्यामुळे दंगली उसळल्या. दलितांनी पाणी प्रदूषित केले असा युक्तिवाद करून टाकीचे पाणी शुद्ध करण्यासाठी हिंदूंनी पूजा केली.

बाबासाहेब आंबेडकरांनी 25 डिसेंबर 1927 रोजी महाड येथे दुसरी परिषद घेण्याचे ठरविले होते. परंतु टाकी ही खाजगी मालमत्ता असल्याचा दावा हिंदूंनी त्यांच्यावर केला होता. त्यामुळे हे प्रकरण न्यायप्रविष्ट असल्याने सत्याग्रह आंदोलन चालू ठेवले नाही. डिसेंबर 1937 मध्ये मुंबई उच्च न्यायालयाने अस्पृश्यांना टाकीचे पाणी वापरण्याचा अधिकार असल्याचा निर्णय दिला.

निष्कर्ष

त्यामुळे बाबासाहेब आंबेडकर नेहमीच अस्पृश्य आणि इतर खालच्या जातींच्या समानतेसाठी उभे राहिले. दलितांच्या हक्कांसाठी त्यांनी लढा दिला. ते एक कार्यकर्ते होते आणि त्यांनी सामाजिक समता आणि न्यायाची मागणी केली होती.

डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर मराठी निबंध Dr. Babasaheb Ambedkar Essay In Marathi { ४०० शब्दांत }

परिचय

भीमराव आंबेडकर हे बाबासाहेब आंबेडकर म्हणून प्रसिद्ध आहेत. ते भारतीय अर्थशास्त्रज्ञ, न्यायशास्त्रज्ञ, राजकारणी, लेखक, तत्त्वज्ञ आणि समाजसुधारक होते. राष्ट्रपिता म्हणूनही ते लोकप्रिय आहेत. ते आघाडीचे कार्यकर्ते होते आणि जातीय बंधने आणि अस्पृश्यता यांसारख्या सामाजिक कुप्रथा दूर करण्यासाठी त्यांनी केलेले प्रयत्न उल्लेखनीय होते.

सामाजिकदृष्ट्या मागासवर्गीय आणि दलितांच्या हक्कांसाठी त्यांनी आयुष्यभर लढा दिला. जवाहरलाल नेहरूंच्या मंत्रिमंडळात ते भारताचे पहिले कायदा मंत्री म्हणून कार्यरत होते. 1990 मध्ये त्यांच्या नावावर भारतरत्न पुरस्कार जाहीर झाला, दुर्दैवाने तेव्हा ते नव्हते.

भीमराव आंबेडकर यांचे प्रारंभिक जीवन

भीमराव आंबेडकर हे भीमाबाई आणि रामजी यांचे पुत्र होते, त्यांचा जन्म 14 एप्रिल 1891 रोजी महू आर्मी कॅन्टोन्मेंट, मध्य प्रांत एमपी येथे झाला. त्यांचे वडील भारतीय सैन्यात सुभेदार होते. 1894 मध्ये वडिलांच्या सेवानिवृत्तीनंतर त्यांचे कुटुंब सातारा येथे गेले. थोड्याच वेळात, त्यांच्या आईचे निधन झाले आणि मुलांचा सांभाळ त्यांच्या मावशीने केला.

बाबासाहेब आंबेडकर त्यांचे दोन भाऊ बलराम आणि आनंद राव आणि दोन बहिणी मंजुळा आणि तुळसा वाचले. आणि सर्व मुलांपैकी फक्त आंबेडकर उच्च शाळेत गेले. चार वर्षांनंतर त्याच्या आईचे निधन झाल्यानंतर, त्याच्या वडिलांनी पुन्हा लग्न केले आणि कुटुंब मुंबईला गेले. वयाच्या 15 व्या वर्षी त्यांचा विवाह रमाबाईशी झाला.

त्यांचा जन्म गरीब दलित कुटुंबात झाला होता आणि उच्चवर्गीय कुटुंबांनी त्यांचे कुटुंब अस्पृश्य मानले होते. बालपणीच त्यांना जातीभेदाचा अपमान सहन करावा लागला. बाबासाहेब आंबेडकर यांच्या पूर्वजांनी सैन्यात दीर्घकाळ सेवा केली होती आणि त्यांचे वडील ब्रिटिश ईस्ट इंडियन आर्मीमध्ये काम करत होते. अस्पृश्य शाळेत जात असले तरी त्यांना शिक्षकांकडून फारसा विचार दिला जात नव्हता.

त्यांना वर्गाबाहेर बसावे लागले आणि त्यांना ब्राह्मण आणि विशेषाधिकारप्राप्त समाजापासून वेगळे केले गेले. त्यांना पाणी पिण्याची गरज असतानाही वरच्या वर्गातील कोणीतरी उंचावरून पाणी ओतायचे कारण त्यांना पाण्याला आणि त्यात असलेल्या भांड्याला स्पर्श करण्याची परवानगी नव्हती.

बाबासाहेब आंबेडकरांसाठी शिपाई पाणी घालत असे. ‘No peon No water’ या लेखनात त्यांनी याचे वर्णन केले आहे. आर्मी स्कूलमध्ये झालेल्या अपमानाने आंबेडकर घाबरले. प्रत्येक ठिकाणी त्याला समाजात या विभक्ततेचा आणि अपमानाचा सामना करावा लागला.

शिक्षण : भीमराव आंबेडकर

मुंबईतील एल्फिन्स्टन हायस्कूलमध्ये दाखल झालेले ते एकमेव अस्पृश्य होते. मॅट्रिकची परीक्षा उत्तीर्ण झाल्यानंतर 1908 मध्ये त्यांनी एल्फिन्स्टन कॉलेजमध्ये प्रवेश घेतला. त्यांचे यश हे अस्पृश्यांसाठी उत्सव साजरा करण्याचे कारण होते कारण असे करणारे ते पहिले होते.

1912 मध्ये त्यांनी मुंबई विद्यापीठातून अर्थशास्त्र आणि राज्यशास्त्र या विषयात पदवी संपादन केली. सयाजीराव गायकवाड यांनी स्थापन केलेल्या योजनेअंतर्गत त्यांना बडोदा राज्य शिष्यवृत्ती मिळाली आणि अर्थशास्त्राचा अभ्यास करण्यासाठी न्यूयॉर्कमधील कोलंबिया विद्यापीठात प्रवेश घेतला.

जून 1915 मध्ये त्यांनी अर्थशास्त्र आणि इतिहास, समाजशास्त्र, तत्त्वज्ञान आणि राजकारण या विषयांमध्ये पदव्युत्तर पदवी प्राप्त केली.1920 मध्ये ते इंग्लंडला गेले. लंडन विद्यापीठाने त्यांना डॉक्टरेट पदवी प्राप्त केली. 1927 मध्ये त्यांनी अर्थशास्त्रात पीएचडी केली.

निष्कर्ष

आपल्या बालपणातील कष्ट आणि दारिद्र्य असतानाही डॉ. बी.आर. आंबेडकर त्यांच्या प्रयत्नांनी आणि समर्पणाने त्यांच्या पिढीतील सर्वोच्च शिक्षित भारतीय बनले. परदेशात अर्थशास्त्रात डॉक्टरेट पदवी मिळवणारे ते पहिले भारतीय होते.

हे निबंध सुद्धा अवश्य वाचा :-

• मी शिक्षक झालो तर …….
• मी पंतप्रधान झालो तर ………
• प्रदूषण 
• माझे आवडते शिक्षक 
• माझी शाळा 

FAQ