Dilip Kumar Information In Marathi दिलीप कुमार हे हिंदी चित्रपटातील प्रसिद्ध अभिनेते होते. त्यांनी आपले मूळ नाव बदलून दिलीप कुमार असे ठेवले होते. चित्रपटांमध्ये केलेल्या त्यांच्या भूमिका या लोकांमध्ये खूप लोकप्रिय झाल्या आणि ते लोकांच्या चाहते झाले. तर चला मग पाहूया त्यांच्या विषयी माहिती.
दिलीप कुमार यांची संपूर्ण माहिती Dilip Kumar Information In Marathi
जन्म :
दिलीप कुमार यांचा जन्म 11 डिसेंबर 1922 रोजी झाला. त्यांचे पूर्ण नाव युसूफ खान अली असे होते. हिंदी चित्रपटांचे एक प्रसिद्ध आणि लोकप्रिय अभिनेते होते, जे भारतीय संसदेच्या वरच्या सभागृहात राज्यसभेचे सदस्य होते. दिलीप कुमार हे त्यांच्या काळातील एक उत्तम अभिनेते म्हणून ओळखले जातात. शोकांतिका किंवा शोकांतिक भूमिकांमुळे त्यांना ‘ट्रॅजेडी किंग’ म्हणूनही ओळखले जात असे.
कुटुंब व बालपण:
दिलीप कुमार नेहमीच आपल्या कुटूंबाशी भावनिक प्रेम करत असत. पेशावर, आजोबा, काका, काकू, बहीण आणि भाऊ हे सर्व एकत्रित पठाणचे सदस्य होते. सरवर खान एक फळ विक्रेता होता. त्यांचा भाऊ जॉब याच्या आजारासाठी संपूर्ण कुटुंब 1926 मध्ये मुंबईत गेले. सुट्टीच्या दिवशीही ते पेशावरला जात राहिले.
सरवर खान यांचे मुंबईतील क्रॉफर्ड मार्केटमध्ये दुकान होते. युसूफची आई आयशा बेगम यांना दमा होता. ऑगस्ट 1948 मध्ये त्यांचे निधन झाले. सर्व्हर खान यांचेही मार्च 1950 मध्ये निधन झाले. त्यांच्या शेवटच्या इच्छेनुसार त्याला देवळाली येथे त्यांच्या पत्नीच्या थडग्याजवळ पुरण्यात आले. वडिलांच्या मृत्यूनंतर दिलीपकुमार यांनी कुटुंबाची आर्थिक जबाबदारी त्यांच्या खांद्यावर घेतली, तर मोठी बहीण सकीना यांनी घरातील कामे हाती घेतली. 1950 मध्ये हे कुटुंब पाली हिलमधील बंगल्यात राहायला गेले. दिलीपने तो एक स्टार म्हणून स्थापित झाल्यावर 1 लाख 20 हजार रुपयांमध्ये विकत घेतला होता.
खान घराण्याची मोठी बहीण, सकीना, हिच्याकडे संपूर्ण घराची जबाबदारी होती. ते आपजी म्हणून ओळखल्या जात. ती खूप सुंदर होती आणि लग्नाआधीच त्वचेच्या आजारामुळे ती कुमारी राहिली होती. पण नंतर आईवडिलांच्या अकस्मात मृत्यूमुळे घरातील आनंद कायम राहिला. त्यांनी आपल्या धाकट्या भावंडांना अहसान, अस्लम, अख्तर, सईदा, फरीदा आणि फौजिया यांना चांगले शिक्षण दिले. हे कुटुंब अनेकदा सुटीसाठी काश्मीर, महाबळेश्वर, पंचगणी आणि रत्नागिरीला जात असत. आजारी भाऊ जॉब यांचे 1954 मध्ये निधन झाले. थोरले बंधू नूर मोहम्मद यांचे 1999 मध्ये निधन झाले.
कौटुंबिक जीवन व शिक्षण :
दिलीप कुमार यांचे धाकटे दोन भाऊ अहसान आणि असलम यांनी अमेरिकेत पदव्युत्तर शिक्षण घेतले. असलमने एका अमेरिकन महिलेशी लग्न केले आणि तिथेच स्थायिक झाले. दोन मुले असूनही त्यांनी घटस्फोट घेतला आणि नंतर युसूफची पाचवी बहीण फरीदा असलमबरोबर राहत होती आणि मुलांचे संगोपन करते.
एहसानने अमेरिकेत इंडस्ट्रियल मॅनेजमेंटची पदवी घेतली आणि आपल्या भावांच्या कंपनीच्या ‘सिटीझन फिल्म्स’ चे काम पाहण्यासाठी मुंबईला परत आले. दोन दशकांपूर्वी त्याला हृदयविकाराचा झटका आला होता आणि कित्येक वर्षे तो आजारी होता.
एहसानचे स्वरुप आणि आवाज युसूफ खान यांच्यासारखेच आहे. कधीकधी सायरा देखील गोंधळून जातो. युसूफ खान त्याला खरा दिलीप कुमार म्हणतो. कमी बजेटच्या चित्रपटांच्या निर्मितीमध्ये त्यांचा सहभाग आहे आणि पाली हिलमधील बंगल्यात तो एकटाच रहातो. दिलीपची बहीण सईदाने निर्माता-दिग्दर्शक मेहबूब खान यांचा मुलगा इक्बालशी लग्न केले होते पण आता ते वेगळे झाले आहेत.
सईदा आता जुहूच्या एका फ्लॅटमध्ये आपल्या मुलासह मुलगीसह राहते आणि वस्त्र व्यवसायातून स्वत: साठी आणि मुलगा आणि मुलीसाठी जगते. आणखी एक बहीण मुमताज, ज्यांना तिचे धाकटे भावंडे ‘बाजी’ म्हणतात, ती पारंपारिक गृहस्थि असून एक मुलगा आणि दोन मुलीची आई आहे.
‘मुगल-ए-आजम’ चे निर्माते के. आसिफचे दिलीपची बहीण अख्तरशी लग्न झाले होते. आसिफच्या या कृत्याने दिलीपकुमार निराश झाला होता. आसिफच्या मृत्यूनंतर अख्तर भाऊकडे परत आला. सर्वात धाकटी बहीण फौजियाने दिलीप सुर्वेसोबत 1967 मध्ये लग्न केले. त्याच्या मुलीने अभिनेता अय्यूबशी लग्न केले, नासिर-बेगम पारा यांचा मुलगा होता.
असे म्हटले जाते की, दोन विवाहांनी खान कुटुंबाचा नाश केला. सर्वप्रथम, आसिफ-अख्तरच्या लग्नामुळे घरात मोठे वादळ निर्माण झाले आणि नंतर दिलीप-अस्माच्या लग्नात मोठा फरक पडला. दिलीपकुमार यांनी आपल्या भावंडांच्या संगोपनासाठी कोणतीही कसर सोडली नाही, त्यांच्या शिक्षणात आणि मस्तीत कोणतीही हानि होऊ दिली नाही, परंतु लग्नाच्या बाबतीत, प्रत्येकाने शुभेच्छा दिल्या ज्याला चांगले आणि वाईट परिणाम मिळाले.
दिलीप कुमार यांना मूल नसल्याबद्दल दिलगीर आहे, परंतु ते नेहमी म्हणाले की, “मला खूप भाऊ व बहिणी आहेत.” आपजी, दोन मोठे भाऊ आणि एक छोटा भाऊ नूर मोहम्मद, अयूब आणि नासिर खान या जगात राहिले नाहीत. एक भाऊ असलम आणि बहीण फरीदा, ज्यांनी बर्‍याच वर्षांपासून ‘फिल्मफेअर’मध्ये काम देखील केले होते, ते अमेरिकेत आहेत. एहसान आणि अख्तर एकत्र आहेत. सईदा, मुमताज आणि फौजियासुद्धा आसपास आहेत.
चित्रपट :
1944 मध्ये आलेला ‘ज्वार भाटा’ हा त्याचा पहिला चित्रपट होता. यश (1949) चित्रपट, अंदाज चित्रपट प्रसिद्ध झाला. दीदार आणि देवदास सारख्या चित्रपटातील शोकांतिकेच्या भूमिकांमुळे ते ट्रॅजेडी किंग म्हणून ओळखले जात. त्यांनी मुगले-ए-आजम (1960) मध्ये मुघल राजपुत्र जहांगीरची भूमिका केली होती. हा चित्रपट पूर्वी ब्लॅक अँड व्हाईट होता.
2004 मध्ये तो रंगला होता. 1961 मध्ये त्यांनी गंगा जमुना केली. त्याने या चित्रपटाची निर्मितीही केली असून यामध्ये त्याचा धाकटा भाऊ नासिर खानने त्याच्याबरोबर काम केले. 1970, 1980 आणि 1990 च्या दशकात त्यांनी कमी चित्रपटांमध्ये भूमिका केल्या. या काळातील त्यांचे प्रमुख चित्रपट होते. विधाता (1982), दुनिया (1984), कर्मा (1986) इज्जतदार (1990) आणि सौदागर (1991). त्यांचा शेवटचा चित्रपट 1998 साली ‘किला’ हा चित्रपट होता. रमेश सिप्पी यांच्याशक्ती’ या चित्रपटात तिने अमिताभ बच्चनसोबत काम केले होते. या शाहरुख खानसारख्या आघाडीच्या कलाकारांसाठी तो अजूनही प्रेरणा आहे.
पुरस्कार :
1983 : फिल्मफेअर सर्वोत्कृष्ट अभिनेता पुरस्कार – शक्ती
1968 : फिल्मफेअर सर्वोत्कृष्ट अभिनेता पुरस्कार – राम और श्याम
1965 : फिल्मफेअर सर्वोत्कृष्ट अभिनेता पुरस्कार – नेता
1961 : फिल्मफेअर सर्वोत्कृष्ट अभिनेता पुरस्कार – कोहिनूर
1958 : फिल्मफेअर सर्वोत्कृष्ट अभिनेता पुरस्कार – नया दौड़
1957 : फिल्मफेअर सर्वोत्कृष्ट अभिनेता पुरस्कार – देवदास
1956 : फिल्मफेअर सर्वोत्कृष्ट अभिनेता पुरस्कार – आझाद
1954 : फिल्मफेअर सर्वोत्कृष्ट अभिनेता पुरस्कार – डाॅग
2014 : किशोर कुमार सन्मान – अभिनय क्षेत्रात
भारतीय चित्रपटांचा सर्वोच्च सन्मान दादासाहेब फाळके पुरस्काराने सन्मानित करण्यात आले होते.
दिलीपकुमार यांना पाकिस्तानचा सर्वोच्च नागरिक पुरस्कार निशान-ए-इम्तियाजनेही सन्मानित करण्यात आले आहे.
मृत्यू :
ज्येष्ठ अभिनेते दिलीप कुमार यांच्या वयाच्या 98 व्या वर्षी म्हणजे 7 जुलै 2021 रोजी अखेरचा श्वास घेतला. त्यांच्या निधनाने हिंदी सिनेमाचे एक युग संपुष्टात आले आहे. दिलीप कुमार हे बर्‍याच दिवसांपासून आजारी होते तसेच गेल्या एक दोन महिन्यात. त्यांना दोनदा रुग्णालयात दाखल करण्यात आले. दिलीपकुमार यांच्यावर बुधवारी सायंकाळी चार वाजता. मुंबईतील जुहू स्मशानभूमीत अंत्यसंस्कार करण्यात आले.
ही माहिती कशी वाटली, ते कमेंट करू नक्की सांगा.